Λύθηκε το μυστήριο με τις κινούμενες πέτρες στην Κοιλάδα του Θανάτου

Εκατοντάδες μυστηριώδης ίχνη έχουν χαραχτεί στο έδαφος του Racetrack Playa της Κοιλάδας του Θανάτου (Death Valley) στην Καλιφόρνια. Σχεδόν πάντα υπάρχει ένας βράχος στο τέλος κάθε ίχνους αλλά κανείς δεν έχει δει ένα βράχο ή μια πέτρα να γλιστράει σε αυτή τη σχεδόν επίπεδη, ξηρή και λασπώδη επιφάνεια. Από τις υποθέσεις μέσα στις δεκαετίες που πέρασαν, υπερίσχυαν οι δυνατοί άνεμοι και τα λεπτά στρώματα πάγου.

Τώρα για πρώτη φορά, ερευνητές παρατήρησαν το φαινόμενο των κινούμενων βράχων στην πράξη. Κάτω από τις σωστές συνθήκες, λεπτά στρώματα πάγου με ασθενείς ανέμους σπρώχνουν τους βράχους κατά μήκος της ξηρής λίμνης. Η εργασία αυτή που κατέληξε να είναι «το πιο βαρετό πείραμα που υπάρχει», δημοσιεύτηκε στο PLoS ONE.

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 2011, μια ομάδα με αρχηγό τον Richard Norris από το Scripps Institution of Oceanography , έφερε 15 πέτρες με GPS που ενεργοποιείται με την κίνηση και τις παρακολούθησαν με τη βοήθεια ενός μετεωρολογικού κέντρου υψηλής ανάλυσης και καμερών χρονικού διαστήματος που επέβλεπαν την νοτιοανατολική γωνία  του Playa.

« Η προσδοκία μας ήταν ότι θα περιμέναμε πέντε ή δέκα χρόνια χωρίς κίνηση» λέει ο Norris σε μια συνέντευξη τύπου, «αλλά μόνο σε δυο χρόνια στο πρόγραμμα, έτυχε να ήμαστε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή για να το δούμε οι ίδιοι να συμβαίνει». Το Δεκέμβριο του 2013 η κοιλάδα καλύφθηκε με μια λίμνη νερού περίπου επτά εκατοστά βαθύ. «Στις 21 Δεκεμβρίου 2013, ο πάγος άρχισε να σπάει και να αποχωρίζεται περίπου το απόγευμα, με ήχους σπασίματος να έρχονται από όλη την παγωμένη επιφάνεια της λίμνης» θυμάται ο Norris. Σύντομα, οι πέτρες άρχισαν να κινούνται.

Για να κινηθούν οι πέτρες χρειάζεται μια σπάνια σειρά γεγονότων όπως ανακάλυψαν. Πρώτα η κοιλάδα γεμίζει με νερό αρκετά βαθύ για να σχηματίσει έναν επιπλέοντα πάγο κατά τη διάρκεια του χειμώνα αλλά αρκετά ρηχό ώστε να είναι εκτεθειμένες οι πέτρες.. Όταν η θερμοκρασία πέφτει γρήγορα τη νύχτα, λεπτά στρώματα «υαλώδη» πάγου σχηματίζονται. Στα τρία με έξι χιλιοστά είναι αρκετά λεπτό για να μετακινηθεί ελεύθερα αλλά αρκετά παχύ για να διατηρήσει δύναμη. Τότε τα ηλιόλουστα πρωινά, ο πάγος που καλύπτει τη λίμνη αρχίζει να λιώνει και σπάει σε μεγάλα επιπλέοντα κομμάτια που μετακινούνται κατά μήκος της κοιλάδας με ασθενείς ανέμους των πέντε μέτρων το δευτερόλεπτο. Ο πάγος που επιπλέει σπρώχνει τις πέτρες μπροστά με χαμηλή ταχύτητα (σχεδόν ανεπαίσθητη) των 5 μέτρων το λεπτό και η τροχιά εξαρτάται από τον άνεμο και το νερό που ρέει από κάτω αφήνοντας έτσι ίχνη στην μαλακή λάσπη από κάτω.

Μία από τις πέτρες με GPS που μετακινείται αφήνοντας ίχνος

Οι πέτρες έμειναν σε κίνηση παντού για μερικά δευτερόλεπτα μέχρι 16 λεπτά. Στους δυόμιση μήνες που υπήρχε αυτή η λίμνη, μερικές πέτρες μετακινήθηκαν 224 μέτρα. Σε ένα συμβάν πέτρες που ήταν 300 μέτρα μακριά μετακινήθηκαν ταυτόχρονα και ταξίδεψαν 60 μέτρα πριν σταματήσουν.